ลิงรักเหรียญ เหรียญกษาปณ์แห่งราชอาณาจักรไทย
เหรียญกาญจนาภิเษก หรือ เหรียญกษาปณ์ที่ระลึก เนื่องในมหามงคลสมัยพระราชพิธีกาญจนาภิเษก พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ทรงฉลองสิริราชสมบัติ ครบ 50 ปี ในวันที่ 9 มิถุนายน 2539 นั้น กระทรวงการคลังได้จัดทำขึ้น โดยออกใช้ตามกฎกระทรวง ฉบับที่ 139 (พุทธศักราช 2539) และกฎกระทรวง ฉบับที่ 140 (พุทธศักราช 2539) ออกตามความในพระราชบัญญัติเงินตรา พุทธศักราช 2501 จำนวน 23 ชนิดราคา ด้วยกัน
แต่ทราบหรือไม่ว่า เหรียญกษาปณ์ที่ระลึก ชนิดราคา 10 บาท ในวาระดังกล่าวนั้น มีการผลิตออกมาด้วยกัน จำนวน 2 บล็อก ประกอบด้วย
– บล็อกที่ผลิตจากโรงกษาปณ์ไทย (บล็อกไทย) หรือโรงกษาปณ์ในประเทศ (บล็อกใน)
– บล็อกที่ผลิตจากโรงกษาปณ์อิตาลี (บล็อกอิตาลี) หรือโรงกษาปณ์ต่างประเทศ (บล็อกนอก)
จุดแตกต่างด้านหน้าของเหรียญ
จุดแตกต่างจุดที่ 1 :
– ข้อความว่า “พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชฯ สยามินทราธิราชบรมนาถบพิตร” ที่อยู่ภายในวงขอบเหรียญเบื้องบน ระยะห่างระหว่างสระ “อู” ของข้อความดังกล่าว กับขอบเหรียญวงใน (โลหะสีทอง) มีระยะห่างไม่เท่ากัน
– กล่าวคือ บล็อกที่ผลิตจากโรงกษาปณ์ไทย จะอยู่ชิดกับขอบเหรียญวงใน ส่วนบล็อกที่ผลิตจากโรงกษาปณ์อิตาลี จะมีระยะห่างมากกว่าอย่างเห็นได้ชัด
– ให้สังเกต ลูกศร หมายเลข 1 และ 2 จากรูปด้านบน ประกอบการอธิบาย
จุดแตกต่างจุดที่ 2 :
– ระยะห่างระหว่างพระบรมรูปพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช กับขอบเหรียญวงนอก (โลหะสีขาว) มีระยะห่างไม่เท่ากัน
– กล่าวคือ บล็อกที่ผลิตจากโรงกษาปณ์อิตาลี จะอยู่ชิดกับขอบเหรียญวงนอก ส่วนบล็อกที่ผลิตจากโรงกษาปณ์ไทย จะมีระยะห่างมากกว่าอย่างเห็นได้ชัด
– ให้สังเกต ลูกศร หมายเลข 3 และ 4 จากรูปด้านบน ประกอบการอธิบาย
จุดแตกต่างด้านหลังของเหรียญ
จุดแตกต่างจุดที่ 1 :
– ระยะห่างระหว่างยอดรัศมีของตราสัญลักษณ์งานฉลองสิริราชสมบัติ ครบ 50 ปี กับขอบเหรียญวงนอก (โลหะสีทอง) มีระยะห่างไม่เท่ากัน
– กล่าวคือ บล็อกที่ผลิตจากโรงกษาปณ์ไทย จะมีระยะห่างมากกว่า บล็อกที่ผลิตจากโรงกษาปณ์อิตาลี อย่างเห็นได้ชัด
– ให้สังเกต ลูกศร หมายเลข 5 และ 6 จากรูปด้านบน ประกอบการอธิบาย
จุดแตกต่างจุดที่ 2 :
– ระยะห่างระหว่างด้านล่างของแถบปลายแฉกสะบัดของตราสัญลักษณ์งานฉลองสิริราชสมบัติ ครบ 50 ปี กับขอบเหรียญวงนอก (โลหะสีทอง) มีระยะห่างไม่เท่ากัน
– กล่าวคือ บล็อกที่ผลิตจากโรงกษาปณ์ไทย จะมีระยะห่างมากกว่า บล็อกที่ผลิตจากโรงกษาปณ์อิตาลี อย่างเห็นได้ชัด
– ให้สังเกต ลูกศร หมายเลข 7 และ 8 จากรูปด้านบน ประกอบการอธิบาย
จุดแตกต่างอื่นๆ :
– ลวดลายของเหรียญที่ผลิตจากโรงกษาปณ์อิตาลี จะมีความคมชัดมากกว่า เหรียญที่ผลิตจากโรงกษาปณ์ไทย
– รอยต่อระหว่างขอบเหรียญวงใน (โลหะสีทอง) กับขอบเหรียญวงนอก (โลหะสีขาว) ของโรงกษาปณ์ไทย และโรงกษาปณ์อิตาลี มีความแตกต่างกัน
– กล่าวคือ รอยต่อของขอบเหรียญที่ผลิตจากโรงกษาปณ์อิตาลี จะมีลักษณะเรียบสนิท ส่วนรอยต่อของขอบหรียญที่ผลิตจากโรงกษาปณ์ไทย จะมีช่องว่างเล็กน้อย ซึ่งจะมีลักษณะเหมือนกับ เหรียญกษาปณ์หมุนเวียน ชนิดราคา 10 บาท พุทษศักราช 2532
สาเหตุที่เหรียญมีลักษณะแตกต่างกัน
เนื่องจากว่า ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางของเหรียญวงใน (โลหะสีทอง) มีขนาดที่ไม่เท่ากัน ซึ่งมีขนาดแตกต่างกันประมาณ 0.5 มิลลิเมตร ซึ่งได้มีการสันนิษฐานว่า ทางโรงกษาปณ์ไทยได้ส่งแม่แบบพิมพ์ไปให้โรงกษาปณ์อิตาลี และทางโรงกษาปณ์อิตาลีได้ขยายแม่พิมพ์ดังกล่าว
จำนวนการผลิตของเหรียญ 10 บาท กาญจนาภิเษก
จากการรายงานประจำปีของกรมธนารักษ์ จำนวนในการผลิต เหรียญ 10 บาท มหามงคลสมัยพระราชพิธีกาญจนาภิเษก รัชกาลที่ 9 พุทธศักราช 2539 นั้น มีรายละเอียดดังนี้.-
– ปีพุทธศักราช 2539 โรงกษาปณ์ไทย ผลิตได้จำนวน 2,800,000 เหรียญ
– ปีพุทธศักราช 2540 โรงกษาปณ์ไทย ผลิตได้จำนวน 58,690,000 เหรียญ
– ปีพุทธศักราช 2541 โรงกษาปณ์อิตาลี ผลิตได้จำนวน 120,000,000 เหรียญ
จากสถิติดังกล่าว จะสังเกตได้ว่า เหรียญ 10 บาท (โลหะสองสี) เนื่องในมหามงคลสมัยพระราชพิธีกาญจนาภิเษก พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ทรงฉลองสิริราชสมบัติ ครบ 50 ปี ในวันที่ 9 มิถุนายน 2539 ที่ผลิตจากโรงกษาปณ์ไทย (61,490,000 เหรียญ) ผลิตจำนวนได้น้อยกว่าเหรียญที่ผลิตจากโรงกษาปณ์อิตาลี (120,000,000 เหรียญ)
เหรียญ 10 บาท กาญจนาภิเษก (บล็อกไทย)
เหรียญ 10 บาท กาญจนาภิเษก (บล็อกอิตาลี)
ด้วยเหตุนี้ จึงทำให้เหรียญ 10 บาท กาญจนาภิเษก บล็อกไทย หายากกว่า บล็อคอิตาลี เล็กน้อย แต่ในปัจจุบันแล้ว เหรียญ 10 บาท กาญจนาภิเษก ดังกล่าว กลับพบเห็นการใช้ เหรียญ 10 บาท กาญจนาภิเษก บล็อกไทย หมุนเวียนในระบบเศรษฐกิจมากกว่า บล็อกอิตาลี ทั้งนี้ ทางเว็บ www.เหรียญกษาปณ์.com ขอสันนิษฐานว่า นักสะสมนิยมเก็บ เหรียญ 10 บาทแบบหลอด มากกว่า แบบถุง เนื่องจากเก็บรักษาได้ง่ายกว่า รวมทั้งลวดลายของเหรียญ คมชัดกว่าอีกด้วย
****************************
เรียบเรียงโดย : ลิงรักเหรียญ
อ้างอิงข้อมูลจาก :
– The Treasury Department (กรมธนารักษ์)
– WIKIPEDIA (สารานุกรมเสรี)
